Zes manieren van visueel faciliteren met de flip-over

Met een PowerPoint-presentatie zorg je al snel voor couch potatoes: lekker even achterover zitten en kijken wat er verteld wordt. Dat is vaak niet de bedoeling! In deze blog geef ik je een overzicht van de verschillende doelen van bijeenkomsten en hoe je daarbij de flipover gebruikt.

Nog even de kracht van visueel faciliteren op een rijtje

• een korte voorbereidingstijd, want je hoeft niet de slijpen aan je PowerPoint
• het is veel leuker om te doen
• je kunt direct vastleggen wat er gezegd wordt, in woorden of icoontjes
• door de interactie ontstaat er meer een dialoog
• je komt sneller tot de essentie
• je werkt aan de bigger picture; dankzij de totaalplaat kun je beter verbanden leggen. 
• dankzij de interactie ontstaat er mede-eigenaarschap van het resultaat
• deelnemers onthouden het langer

Als je een bijeenkomst faciliteert, kun je ervoor kiezen om een flipover te gebruiken. Je kiest er vervolgens voor of je wilt presenteren of creëren - of beide?

Drie manieren van presenteren met flip-over

Als je op een interactieve manier een idee, visie, aanpak of wat dan ook wilt presenteren, kun je dat op verschillende manieren doen: 

1.1 Presenteren met een voorbereide tekening

Ter voorbereiding maak je een tekening waarin jouw visie, idee of aanpak gevisualiseerd is. Deze breng je mee en je vertelt erover tijdens de bijeenkomst. Deze toepassing van de flipover heeft een klein PowerPoint-effect, maar je kunt de aandacht van de groep wel pakken met je visualisatie. Groot voordeel: je hoeft tijdens je presentatie niet te tekenen of te schrijven.

1.2 Presenteren met een half voorbereide tekening

Je kunt er ook voor kiezen om de tekening half voor te bereiden. Stel, je wilt de vijf basisprincipes van de samenwerking in het team presenteren. Via de groep breng je jouw boodschap (dat is de hele truc!). Dat gaat als volgt:

1. je hebt de iconen getekend op de flip-over. Let op: zorg voor voldoende witruimte tussen de iconen
2. je begint je presentatie met een vraag aan de groep. Bijvoorbeeld: "als je deze plaatjes ziet, wat zijn jullie associaties?". Je schrijft de input van de groep bij de iconen. Let op: gebruik zo veel letterlijk mogelijk de woorden van de deelnemers. En zo werk je aan een overzicht waaraan de groep zelf heeft bijgedragen. Superkrachtig.
3. je verfraait de flip-over met wat kaders en kleur... klaar!

Voordeel: als presentator hoef je alleen maar te schrijven. Zie je het voor je?

Pro-tip: Als iemand een antwoord geeft waar jij van te voren niet aan had gedacht en dus geen icoon voor hebt getekend, kun je ervoor kiezen het icoon er live bij te tekenen of gewoon erbij schrijven. Wil je hier meer over leren? Lees dan de blog Flipover presenteren in 3 stappen.

1.3 Presenteren met behulp van Post-its

Deze toepassing is een variant op presenteren met een half-voorbereide plaat. Het verschil is dat je de iconen ditmaal op Post-its tekent en niet op de plaat zelf. Zo geef je niet in één keer te veel informatie en kun je de groep stap voor stap meenemen.

Pro-tip: De beste formaten Post-its zijn de bekende ‘geeltjes’ van 76 x 127 mm en Post-it® Super Sticky Notes van 200 x 149 mm. Op de laatste kun je vanwege de ruimte het beste tekenen.

Drie manieren van brainstormen met flip-over

In sommige bijeenkomsten wil je samen met de groep naar een doel toe werken. In plaats van een visie te presenteren, wil je juist samen creëren. Stel, je wilt met het projectteam de projectaanpak vastleggen. Er zijn dan drie opties: 

2.1 Creëren op basis van een ‘free format’

Je begint met groot leeg vel papier waarop je bovenaan de centrale vraag schrijft. Bijvoorbeeld: ‘Hoe brengen we dit project tot een succesvol einde?’ Let erop dat dit een open vraag is. Idealiter begin je met het woord ‘Hoe’ of ‘Welke’. Aan de hand van deze vragen heb je een interactief gesprek en kun je alle kanten op door mee te tekenen of te schrijven. Dit noemen we ‘visueel luisteren’.

2.2 Creëren met Post-its

Wederom zet je de centrale (open) vraag bovenaan de plaat. Deelnemers krijgen allemaal een stapeltje Post-its waarop zij hun ideeën schrijven. Deze verzamel je en kun je dan clusteren op projectfase, thema, enzovoort. Dat maakt je heel flexibel - dit is tegelijkertijd het nadeel van het free format, zodra je iets op de plaat schrijft staat het vast.

2.3 Creëren aan de hand van een visueel sjabloon

Je kunt alle projecten in een sjabloon (of template) gieten. Zie het sjabloon als een heel groot invulformulier dat het gesprek kadert. In een van de volgende blogs gaan we verder in op het template, want hoe ontwerp je een template en pas je het toe? Het grootste voordeel van een visuele template is dat de agenda van de bijeenkomst ook direct duidelijk is: je weet precies wat je moet weten en de sessie is klaar als het template volledig ingevuld is.

Kies maar!

Bij sommige bijeenkomsten moet je als facilitator flexibel zijn; je springt dan van presenteren naar creëren en weer terug. Welke toepassing is jouw favoriet?